Waarom iedereen een coach is

Mentaliteit
Achtergrond
een bijdrage van
Henk-Maarten Chin

Hoewel het leraar-, coach- of mentorschap niet voor iedereen een professionele roeping kan zijn, is coachen en begeleiden misschien wel één van de belangrijkste en meest voorkomende taken in ieders leven. Als je er goed over nadenkt, is iedereen namelijk bijna dagelijks een coach, een leraar of een mentor. Want geven we niet met zijn allen als ouder of broer, zus of collega of als vrienden op grote schaal raad aan elkaar? Coachen, adviseren en helpen gaat veel verder dan alleen coachen of gecoacht worden op de werkvloer of het professioneel begeleiden van mensen die het in zich hebben om de wereldtop te halen omdat ze met uitzonderlijk talent geboren zijn. Coachen, adviseren en helpen (want dat is coachen in feite natuurlijk vooral), is iets wat iedereen bijna elke dag doet. Coachen is daarom iets van ons allemaal. Ongeacht de hoeveelheid talent een ander heeft en over welk onderwerp het gaat. 

Opvoeden is coachen, vrienden bijstaan is coachen, wegwijs maken op je werk is coachen, met elkaar praten, maar ook luisteren naar een ander is coachen, of heeft op zijn minst vaak coach elementen. Want hoe vaak vertel je niet aan iemand wat volgens jou de beste keuze is? Thuis, onderweg, aan het werk of niet, het moment van advies geven is altijd dichterbij dan je denkt en je raad heeft meestal meer invloed dan je denkt. Wij mensen beseffen veel te weinig hoe we met ons gedrag het leven van anderen beïnvloeden.

Stanley Franker, Nederlands meest succesvolle Davis Cup coach aller tijden, vertelde mij ooit dat het in het leven gaat om die luttele momenten waarop je voor een ander het verschil kan maken door de steun die je geeft of het inzicht dat je biedt. Stanley Franker heeft gelijk.  Coachen is niet alleen ongemerkt voor ons mensen een dagelijkse bezigheid, het is vooral ook meer significant dan je denkt. 

De bekende Amerikaanse filosoof Milton Mayeroff schreef in 1971 in zijn beroemde boek “On Caring” het volgende:

‘Only the man who understands and appreciates what it is to grow, who understands and tries to satisfy his own needs for growth, can properly understand and appreciate growth in another; for I relate to other people in the same general way in which I relate to myself.’

Om te kunnen spreken van “echt geven om een ander” is het volgens Mayeroff niet voldoende dat je iemand het beste wenst, interesse toont, aardig vindt of goed behandelt. Je geeft pas werkelijk om iemand wanneer je diegene helpt om te groeien en zichzelf te ontwikkelen. Mayeroff voegt daar fijntjes aan toe dat het juist deze onbaatzuchtige zorgzaamheid is die uiteindelijk ook jezelf doet groeien.

Mayeroff geeft in zijn uitleg over het ‘geven om anderen’ en zorgzaamheid volgens mij onbedoeld ook een zeer scherpe definitie van coaching. Want is coaching niet een gespecialiseerde vorm van zorgzaamheid, van ‘caring’? 

Als je om iemand geeft, dan ontkom je eenvoudigweg niet aan coachen. Want laten we eerlijk zijn, iedereen hunkert eigenlijk diep in zijn hart naar ontwikkeling en kan daar hulp bij gebruiken, ook al lijkt dit vaak op het eerste gezicht niet het geval. Ik ben er dan ook van overtuigd dat iedereen een coach is. Sterker nog, datwe allemaal de plicht hebben om elkaar te helpen. Maar weinig mensen stellen zich kwetsbaar op, maar als je echt goed oplet kan je niet alleen veel meer potentie opmerken in anderen dan je ooit had verwacht, maar zal je ook hun (vaak onuitgesproken) hulpvragen horen. Hoe mooi is het om iemand net dat ene duwtje in de juiste richting te kunnen geven, zodat hij de kansen die het leven hem biedt, met gratie kan pakken. Hoe bijzonder is het om de ontwikkeling van je dierbaren te kunnen aanschouwen en te zien hoe zij de problemen die onvermijdelijk op hun pad komen, stap voor stap overwinnen en hen daarbij te helpen. 

Maar als iedereen een coach is en coachen een belangrijk onderdeel van geven om iemand met soms vergaande gevolgen, dan betekent dit alles automatisch ook iets anders.

Het betekent dat wij mensen eigenlijk allemaal zouden moeten weten hoe je het beste kunt coachen. Want ondanks dat andere mensen helpen een nobel streven is, gaat het er niet alleen om dat je oprecht en op een integere manier anderen probeert te steunen. Veel mensen doen dat namelijk al en over de slechte wil ik het niet eens hebben. Het gaat er  vooral om dat je geen onzin verkoopt en daar gaat het helaas vaak mis. Veel mensen roepen maar wat en begrijpen weinig van de situatie waarin een ander zich bevindt en erger nog, weinig mensen hebben een goed inzicht in het karakter van degene die ze advies geven. Dit is helaas allemaal wel nodig, coachen is echt niet zo simpel als het lijkt. Je bent niet zomaar in staat om een ander die adviezen te geven die een positieve ontwikkeling tot gevolg hebben. Je kunt een hoop kapot maken als je de verkeerde dingen zegt. Om goed te kunnen coachen dien je toch echt een aantal vaardigheden te beheersen en bovendien verschillende situaties heel goed te kunnen inschatten. Dus in het verlengde van het pleiten voor meer aandacht voor het feit dat iedereen eigenlijk een coach is, pleit ik nog harder voor een goede coach opleiding voor iedereen.

Want alleen als je voldoende kennis hebt van coaching, dan zal je een ander daadwerkelijk vooruit kunnen helpen. Maar om dit artikel op een positieve manier te beëindigen zal ik een paar basisvaardigheden van coaching opnoemen. Verdiep je in de situatie waarin iemand zich bevindt, voordat je advies geeft. Zorg dat je voldoende kennis hebt over het onderwerp waarover je advies geeft, voordat je dingen roept. Vraag je daarnaast af waarom mensen de dingen doen die ze doen en wat de echte betekenis is van de woorden die zij uitspreken of juist niet uitspreken. Want alleen op basis van gegronde kennis van iemand zijn karakter kan je adviezen geven die er toe doen en die daadwerkelijk tot ontwikkeling leiden bij een ander. Als je echt gericht hiermee bezig gaat, dan zal je echt mensen kunnen helpen en als mooie bijkomstigheid heel snel merken dat dit ook zijn uitwerking heeft op je  eigen ontwikkeling.

Laten we eerlijk zijn, iedereen hunkert eigenlijk diep in zijn hart naar ontwikkeling en kan daar hulp bij gebruiken, ook al lijkt dit vaak op het eerste gezicht niet het geval. Maar weinig mensen stellen zich kwetsbaar op, maar als je echt goed oplet kan je niet alleen veel meer potentie opmerken in anderen dan je ooit had verwacht, maar zal je ook hun (vaak onuitgesproken) hulpvragen horen. Dat is echt niet zo heel moeilijk. Besteedt gewoon meer aandacht aan al je naasten. Er zullen zich interessante dingen voor je openbaren. Ga op zoek naar mensen hun karakteristieken in plaats van hen voor lief te nemen of hen nauwelijks te horen omdat je zoveel met jezelf bezig bent. Vraag je af waarom je mensen de dingen doen die ze doen en wat de echte betekenis is van de woorden die zij uitspreken of juist niet uitspreken. Want alleen op basis van gegronde kennis van iemand zijn karakter kan je adviezen geven die er toe doen en die daadwerkelijk tot ontwikkeling leiden bij een ander. Als je echt gericht hiermee bezig gaat, zal je al heel snel merken dat dit ook zijn uitwerking heeft op je  eigen ontwikkeling.